भौगोलिक /जनसांख्यिक विवरण:

• क्षेत्रफल :      २७८२.२८ वर्ग कि.मी. (स्रोत: पाठ्यक्रम विकास केन्द्र, काठमाण्डौं)
• जनसंख्या :   १,३३,२७४ जना

        पुरुष:     ६३,६०५ जना

        महिला:   ६९,६६९ जना

• बार्षिक जनसंख्या वृद्धिदर:        ०.९०५ प्रतिशत

सामाजिक अवस्थाः

• साक्षरता दर :             ९५.५ प्रतिशत
• पुरुष साक्षरता दर :     ९४.६ प्रतिशत
• महिला साक्षरता दर :   ९६.४ प्रतिशत
• २३ औं साक्षार जिल्ला घोषित ।
• खानेपानीमा पहुंच भएको जन संख्या : ८३ प्रतिशत
• विद्युत लाभान्वित घरपरिवार: ४० प्रतिशत, सौर्य उर्जा सोलार ३३.५५ प्रतिशत

धार्मिक/सांस्कृतिक अवस्था:

• सातौ धामको रुपमा परिचित मालिकार्जुन मन्दिर, लटिनाथ मन्दिर मार्मा, दुर्गाभवानी (घोल्जर), हुनैनाथ, जयपुर, बन्तोली, समैजी    
• कैलाश मानसरोवर मार्ग ।
• मुख्य पर्व- गोकुले शिवरात्री मेला, गौरा पर्व, विसु जात्रा,  दुहुँ जगेनी जात्रा ।
• क्षेत्री,ब्राह्मण समुदाय र संस्कृती तथा आदिवासी/ जनजाती शौका समुदाय र संस्कृति ।

आर्थिक गतिविधि:

• राष्ट्रिय गरीबीको रेखामुनि रहेको जनसंख्या : ५३ प्रतिशत
• प्रतिव्यक्ति आय :अमेरिकी डलर ६२७
• मानव विकास सूचकाङ्क: ०.५०२
• १२% मात्र कृषि योग्य जमिन ।
• उच्च हिमाली भेगमा यार्चागुम्बा लगायत जडीबुटी र पशुपालन प्रमुख आय आर्जनको माध्यम ।

राजनितिक अवस्था: 

• प्रतिनिधिसभा सदस्य एक निर्वाचन क्षेत्र ।
• प्रदेशसभा सदस्य दुई निर्वाचन क्षेत्र ।
• नौ वटा स्थानीय तह । (७ गाउँपालिका, २ न.पा. )
• जिल्ला भरिमा क्रियाशिल प्रमुख राजनीतिक दलः– नेपाल कम्युनिष्ट पार्टी (ने.क.पा.), नेपाली काँग्रेस, रा.प्र.पा., विवेकशील साँझा पार्टी, राष्ट्रिय जनमोर्चा ।

 भौतिक पूर्वाधारको अवस्थाः

• कालोपत्रे सडक : ७२ किलोमिटर (गोकुलेश्वर-खलङ्गा सडक खण्ड मात्र )
• गोकुले देखि बलाँच सम्म ।
• कच्ची सडक : दार्चुला-तिंकर, खलंगा-दल्लेख-गोकुले, बलाँच-लटिनाथ-परीबगर,  दत्तु-जोलजीवि-लाली ।
• गोकुले विमानस्थल:- हाल बन्द ।
• विद्युतको १५ कि.मि. नयाँ प्रशारण लाईन संचालन ।
• राष्ट्रिय प्रसारणबाट ११ के.भी. प्रशारण लाईनमा बलाँच देखि थाली गाड सम्म ३४ कि.मि. विद्युत प्रशारण लाईन निर्माण ।

हाल संचालनमा रहेका ठुला विकास आयोजनाहरु:

• २०६७ साल देखि शुरु भएको ३० मेगावाटको चमेलिया हाइड्रो पावर परियोजनाको काम सम्पन्न भएको । 
• ८.५ मे.वा. क्षमताको जलविद्युत आयोजना संचालनमा रहेको ।
• ८ मे.वा. क्षमताको माथिल्लो नौगाड जलविद्युत आयोजना संचालनको क्रममा रहेको ।
• १० मे.वा. क्षमताको मकरीगाड जलविद्युत आयोजना निर्माणाधीन अवस्थामा रहेको ।
• ८० मे.वा. क्षमताको माथिल्लो चमेलिया जलविद्युत आयोजना DPR तयारीको क्रममा रहेको ।
• २०७० साल देखि शुरु भएको ५.१६ कि.मि. लम्बाई भएको महाकाली नदी नियन्त्रण परियोजनाको अधिकाँश काम सम्पन्न । 
• २०६७ साल देखि शुरु भएको १३४ कि.मि. लम्बाइ भएको दार्चुला–तिङ्कर सडक आयोजनाको ४५ कि.मि. ट्रयाक खोल्ने कार्य सम्पन्न।

संचार-

• पत्र पत्रिका:- ३ (कालापानी पोष्ट साप्ताहिक, दार्चुला सन्देश दैनिक र मानसरोवर दैनिक)
• एफ.एम.स्टेशन: ६

• नयाँ नेपाल एफ.एम. १०४.५ MHz,
• मालिकार्जुन एफ.एम. १०६.७ MHz
• कालापानी एफ.एम. १०२.२ MHz
• सारथी एफ.एम. ९०.७ MHz
• रेडियो सारथी एफ.एम. ९२.२ MHz
• दार्चुला एफ.एम. ९० MHz

• जिल्लाको सितोला, क्षेति र घाँजिर क्षेत्र बाहेक सबै तिर मोवाइल टेलिफोन सेवा तथा एफ.एम. रेडियोको पहुंच रहेको ।